Oorlog in Nijmegen
bronnenonderzoek vervolgingen
Abram, Helena 31 maart 1931, Amsterdam
Dochter van Catharina Speelman (z) (Tinie) en van Nathan (Nico) Abram. Moeder en dochter doken begin van de oorlog onder bij de familie Kettenis en Split op de Heiweg 119 in Nijmegen. De vader kwam af en toe maar verbleef meestal elders. Zij werden opgepakt toen zij waren teruggekeerd naar Amsterdam (eind 1943?). Op 25 januari 1944 werden zij naar Auschwitz gebracht, waar ze meteen bij aankomst vergast werden. Zie o.a. Site OD en Sytze van der Zee, Vogelvrij. De jacht op de Joodse onderduiker, Amsterdam 2010: Zij werden opgepakt bij Magdalena Swarts, na verraad door Roza Busnach (enige tijd daarvoor minnares van de vader van Helena) of misschien dier man. De arrestatie vond plaats mogelijk op de Grensstraat 21 hs of waarschijnlijker: Roza werkte geregeld voor de SD. Roza zou ook zwanger zijn geraakt van Nathan en een abortus hebben ondergaan. Nathan zelf overleefde in onderduik. In 1944 schoot hij de man van Roza Busnach dood. Hij werd hiervoor vervolgd na de oorlog maar werd vrijgesproken.

 

Roza Busnach was ook verantwoordelijk onder meer voor de arrestatie van Charles Salomon Viskoop, de zoon van Sem Viskoop (Amsterdam, 28 juli 1914 – Auschwitz, 28 februari 1943) en Veronika de Brave (Amsterdam, 23 januari 1915 – Auschwitz, 30 november 1943). Direct na de bevalling bracht de moeder van Charles hem naar de eveneens op de Camperstraat wonende Adriana Liscaljet – Bijmoer. Roza Busnach verraadde het kind waarna er een inval van de Colonne Henneicke volgde op 6 december 1943. De baby werd nog niet meegenomen, Adriana moest hem naar Bureau Joodsche Zaken brengen. Het kindje werd van de Paulus Potterstraat naar de gevangenis op de Weteringschans gebracht waar gevangene Janny Moffie-Bolle enkele dagen voor hem moest zorgen. Charles ging op 24 december 1943 op transport naar Westerbork en werd. op 28 januari 1944 in de buurt van Auschwitz vermoord. De arrestatie vond plaats op Camperstraat 38-3.


“Op 13 december 1943 doet de SD in gezelschap van Roza Busnach een inval in de Camperstraat. Tinie en Lenie worden overgebracht naar het huis van bewaring aan de Weteringsschans. Tinie weet een briefje uit de gevangenis te smokkelen waarin staat dat zij en Lenie verhoord zijn door Cor Steenbergen om erachter te komen waar Nico is. Nico wordt gezocht door de SD vanwege zijn verzetswerk, er staat een prijs van 10.000 gulden op zijn hoofd. Bij dit verhoor slaat Cor Lenie”. Uit: Uri Speelman – Dit is mijn leven (Nederlandse Kring voor Joodse Genealogie).


Op de systeemkaart van de Joodse Raad: ‘Helena Abram, 31 maart 1933, Slingerbeekstraat 8 II, Amsterdam; NI; registratie van aankomst in Westerbork: 16 december 1943; Straftransport: 25 januari 1944’.